سؤال: چرا سوره «توبه» بسم الّله ندارد؟
 

جواب: پاسخ این سؤال را چگونگى شروع این سوره به ما مى دهد; زیرا این سوره در واقع با اعلان جنگ به دشمنان پیمان شکن، و اظهار برائت و بیزارى و پیش گرفتن یک روش محکم و سخت در مقابل آنان آغاز شده است، و روشنگر خشم خداوند نسبت به این گروه است و با «بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیْمِ» که نشانه صلح و دوستى و محبت و بیان کننده صفت رحمانیت و رحیمیت خدا است، تناسب ندارد.
این موضوع در روایتى از على(علیه السلام) نقل شده است.
گروهى نیز معتقدند: چون این سوره در حقیقت دنباله سوره «انفال» است; زیرا در سوره «انفال» پیرامون پیمان ها سخن گفته شده، و در این سوره پیرامون الغاى پیمان هاى پیمان شکنان بحث شده، لذا «بسم اللّه» در میان این دو ذکر نشده است.
روایتى نیز در این باره از امام صادق(علیه السلام) نقل شده است.
و هیچ مانعى ندارد که علت ترک «بسم اللّه» هر دو موضوع باشد، که به یکى در روایت نخست و به دیگرى در روایت دوم اشاره شده است.(1)
 

 

1. تفسیر نمونه، جلد 7، صفحه 329.