عَنْ ابْنِ عَبّاس قالَ، قالَ رَسُولُ اللهِ(صلى الله عليه وآله): يُرى جَزاءُ ماقُدِّمَ، وَ قِلَّةُ غِنا ماخُلِّفَ وَلَعَلَّهُ مِنْ حَقٍّ مَنَعَهُ وَ مِنْ  باطِل  جَمَعَهُ.    (بحار، ج77 ، ص 179)

ترجمه:

ابن عباس روايت كرده كه حضرت رسول اكرم(صلى الله عليه وآله) فرمود: پاداش آنچه پيش فرستاده شده، ديده مى شود و معلوم مى شود سرمايه هايى كه انسان بعد از مرگش باقى مى گذارد فايده كمترى خواهد داشت و اى بسا، حقوق آن را ادا نكرده و يا از راه باطل آن را گردآورى كرده است.

نـور هـدايـت

اگر حديث را با فعل مجهول بخوانيم معنايش چنين مى شود: «آنچه مقدّم داشته شده، ديده مى شود و آنچه مؤخّر داشته شده كمتر فايده اى خواهد داشت و اى بسا، آنهايى كه موخّر داشته شده، حقّى بوده كه منع شده و يا باطلى بوده كه جمع شده است.»اين حديث به آن امكانات مادّى اشاره دارد كه در اختيار انسان است. اگر اين امكانات را از قبل بفرستد ـ بر طبق حديث ـ تمام اينها را مى بيند كه البته چنين مطلبى، مضمون آيات متعدد است. در آيه 40، سوره نبأ مى خوانيم: «اِنَّا اَنْذَرْناكُمْ عَذاباً قَريباً يَوْمَ يَنْظُرُ الْمَرْءُ مَا قَدَّمَتْ يَداهُ وَ يَقُولُ الْكافِرُ يا لَيْتَنى كُنْتُ تُراباً; و ما شما را از عذاب نزديكى بيم داديم! اين عذاب در روزى خواهد بود كه انسان

آنچه را از قبل با دستهاى خود فرستاده مى بيند، و كافر مى گويد: اى كاش خاك بودم (و گرفتار عذاب نمى شدم)!»

انسان آنچه را از پيش فرستاده مى بيند; به عبارت ديگر، اين آيه به همان مسأله تجسّم اعمال و بقاى آن اشاره دارد، نه اين كه جزا يا آثار آنها ديده مى شود; و امكانات مادّيى را كه به تأخير انداخته، براى اوفايده كمترى دارد بخصوص اگر از راه نامشروع به دست آمده باشد.مسأله مهم در اعمال انسان، تربيت نفوس است.سؤال: اعمال انسان، چه اثراتى دارد؟پاسخ: دو اثر دارد: 1 ـ اثر خارجى و به عبارتى آثار اجتماعى; 2 ـ اثر تربيتى در نفس; كه مسأله مهم همين تربيت نفوس است.