عزت و سربلندى از صفات انسانهاى بزرگ، با شخصيت و آزاده است‏و خوارى از رذايل اخلاقى و صفات ناپسند انسانى به شمار مى ‏آيد. تعاليم اسلام همگى در جهت عزت بخشيدن به انسان و رهايى ساختن‏وى از دل بستن به امورى است كه با مقام شامخ انسانيت‏ سازگار نيست. اسلام انسان را از عبادت، خشوع و هرگونه سرسپردگى به‏ معبودهاى دروغين كه با عزت انسان سازگار نيست. رهانيده است‏و از او مى‏خواهد جز در مقابل خدا در برابر هيچ كس سرتسليم فرود نياورد و فقط خداوند در نظر او بزرگ و با عظمت‏ باشد.


هرچند همه رهبران الهى از همه صفات كمال به طور كامل‏برخوردارند و در همه ابعاد كاملند؛ ولى اختلاف موقعيتها سبب شدتا يكى از ابعاد شخصيت انسانى در هريك از آن بزرگواران به طوركامل تجلى يابد و آن امام به عنوان اسوه و مظهر آن صفت مطرح‏گردد. براى مثال زمينه بروز شجاعت در حضرت امام على(ع)بيش از سايرامامان(عليهم السلام )به وجود آمد. بدين سبب، آن امام(ع) مظهركامل اين صفت‏به شمار مى ‏آيد. زمينه بروز عزت، سربلندى و آزادگى‏در امام حسين(ع)بيش از ديگر امامان(عليهم السلام) بروز كرد، به‏گونه‏اى كه آن حضرت «سرور آزادگان جهان‏» لقب گرفته است. آن‏حضرت حتى در دشوارترين موقعيت ها حاضر نشد در مقابل دشمن ‏سرتسليم فرودآورد و براى حفظ جان خويش كمترين نرمشى كه ‏برخاسته از ذلت ‏باشد. نشان دهد. حماسه عاشورا سراسر آزادى،آزادگى، عزت، مردانگى و سربلندى است. 
اعمال و سخنان سالار شهيدان(ع)سرمشق تمامى آزادگان جهان درهمه زمان هاست. آن حضرت مى‏ فرمايد: «من مرگ(در راه خدا)را جز شهادت و زندگى با ستمگران را جز ذلت و فرومايگى نمى‏دانم.» (1) و نيز مى‏ فرمايد: «مردن با عزت و شرافت از زندگى با ذلت‏ بهتراست.» (2) 
سرور آزادگان جهان در پاسخ گروهى كه او را از رفتن به كربلا نهى مى‏كردند، اين اشعار را خواند: 
«من به كربلا خواهم رفت، مرگ برجوانمرد ننگ نيست...» (3) 
يكى از رجزهاى آن امام در عاشورا چنين است: «مرگ بهتر ازننگ و عار است و ننگ بهتر از داخل شدن در آتش است...» (4)